Ca dao, dân ca là cây đàn muôn điệu của người dân quê Việt Nam. Tiếng đàn ngọt ngào vời vợi ấy lan xa theo hương lúa và cánh cò,trầm bổng ngân nga trên sông nước theo nhịp chèo của con thuyền xuôi ngược, thiết tha âu yếm qua lời ru của mẹ hiền, nhịp nhàng theo tiếng võng kẽo kẹt của trưa hè… Khúc hát tâm tình của quê hương đã thấm sâu vào tâm hồn tuổi thơ của mỗi chúng ta mà năm thángkhông thể phai nhòa. Nhưng sâu sắc nhất là bài :

“ Công cha như núi ngất trời

Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển đông

Núi cao biển rộng mênh mông

Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi”

          Bài ca dao chan chứa nghĩa tình. Nó ca ngợi công cha nghĩa mẹ vô cùng to lớn,sâu nặng và nhắc nhở đạo làm con phải lấy chữ hiếu làm đầu.

 Giọng điệu của bài ca dao sao mà thân thương đến thế! Hai câu đầu nói về công cha nghĩa mẹ. Nhà thơ dân gian đã sử dụng biện pháp ví von để tạo ra hai hình ảnh cụ thể, sóng đôi nhau..công cha đi liền với nghĩa mẹ  . Câu trên nói về núi ngất trời

thì câu dưới nói về nước ở ngoài biển đông tạo ra sự đăng đối hài hòa, lời thơ thấm sâu vào hồn dân tộc.

“Núi ngất trời” theo quan niệm của dân gian là ngọn núi cao nhất, hùng vĩ nhất trong tất cả các ngọn núi “ nước ngoài biển đông”mênh mông không bao giờ cạn vừa trong, vừa mát, ngọt lành như dòng sữa mẹ. Lấy núi ngất trời và nước ở ngoài biển đông để so sánh, ví von với công cha, nghĩa mẹ, ca ngợi công lao cha mẹ vô cùng to lớn, sâu nặng là cách nói thấm thía vô cùng. Có người con Việt Nam nào không thuộc lòng câu ca dao này. nhưng mỗi lần ngâm lên ta vẫn thấy mới mẽ, xúc động:

“ Công cha như núi ngất trời

Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển đông

         Cha mẹ đã sinh ta ra, nuôi dưỡng, dạy bảo con cái nên người. Cha thức khuya, dậy sớm, làm lụng vất vả, lo cho con cái ăn, cái mặc, được học hành.Dòng sữa ngọt ngào, lời ru của mẹ, con nào có thể quên.Vì con mẹ có thể ăn xin để nuôi con, có thể hy sinh một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn, mỗi khi con ốm người mẹ có thể thức suốt đêm để trong chừng hơi thở hổn hển của con… sự hi sinh của người mệ không thể đong đếm được. Vì vậy đạo làm con phải làm tròn chữ hiếu để bố mẹ vui lòng

       Bài ca dao “ Công cha như núi ngất trời” cũng như hàng nghìn bài ca dao khácđã được sáng tác bằng thể thơ lục bát của dân tộc. Nghệ thuật so sánh, ví von, cách dùng từ chọn lọc, chính xác, lời thơ cân xứng, hài hòa, giọng điệu êm ái, nhẹ nhàng… đã tạo nên bản sắc của bài thơ dân gian này.Có thể nói đây là bài ca dao đặc sắc nhất nói vè tình cảm gia đình. Nó xúng đáng là viên ngọc của thơ dân gian.          Tính truyền cảm, nội dung giáo dục của bài ca dao tạo nên giá trị nhân bản và tinh thần nhân văn sâu bền, sống mãi qua hàng ngàn năm với đất nước và con người Việt Nam.

Kiến Giang ngày 20/2/2017

Giáo viên : Nguyễn Thị Hòa